Σαν Σήμερα: 25 Μαΐου (2009: Πέθανε ο Αλέξανδρος Αργυρίου, μεγάλος Έλληνας ιστορικογράφος)

25 Μαΐου

Παγκόσμια Ημέρα για τα Εξαφανισμένα Παιδιά

Σαν σήμερα....(αφιέρωμα)

2009: Πέθανε ο Αλέξανδρος Αργυρίου, μεγάλος Έλληνας ιστορικογράφος.

«Πρόθεσή μου ήταν να παραδώσω ένα "εργαλείο δουλειάς" χρήσιμο για κάθε "αυτοτιμωρούμενο", αν ο χαρακτηρισμός αυτός ταιριάζει στα μέλη της συντεχνίας μας». Ετσι έγραφε ο Αλέξανδρος Αργυρίου για το κορυφαίο έργο της ζωής του, «Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας και η πρόσληψή της», μια αναντικατάστατη καταγραφή για το γίγνεσθαι της ελληνικής λογοτεχνίας 100 και πλέον χρόνων, από το 1880 και έπειτα.

Το άγχος του ήταν να προλάβει να ολοκληρώσει την Ιστορία του. Πρόλαβε, ακάματος καθώς ήταν, να γράψει κι άλλα βιβλία μετά την ολοκλήρωσή της στον «Καστανιώτη» το 2007.

Αφήνοντας ένα πλούσιο έργο για τη μεταπολεμική ποίηση και λογοτεχνία, αναγνωρισμένος ιστορικογράφος μιας ολόκληρης εποχής, από Πολιτεία (το 1998 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του), κοινό και «σινάφι», ο Αλέξανδρος Αργυρίου έσβησε στα 88 του, την Παρασκευή το απόγευμα.

Το κενό που αφήνει στη λογοτεχνική πραγματικότητα ο Αργυρίου είναι μεγάλο. Για πολλούς ήταν ο «τελευταίος μοϊκανός» μιας γενιάς που φεύγει οριστικά. Πάντα με καθαρές προθέσεις, ένας ανόθευτος αριστερός, ειλικρινής άνθρωπος της γενιάς της Αντίστασης, στην οποία συμμετείχε, που διατήρησε το πνεύμα της, με έντιμη στάση απέναντι στην τέχνη και στους ανθρώπους της, ένας πραγματικός φορέας γνώσης για τη μεταπολεμική λογοτεχνική εποχή, για την οποία δούλευε μια ζωή, αποτυπώνοντάς την, αυτός ήταν ο Αργυρίου. Μια ζωντανή ενσάρκωση της ζωντανής λογοτεχνικής ζωής για πάνω από εξήντα χρόνια ως κριτικός και μελετητής. Γνώριζε από πρώτο χέρι και από τα μέσα ό,τι συνέβαινε στη λογοτεχνική σκηνή. Συνέλεγε το υλικό του από πολύ νωρίς, από το 1947, που εμφανίστηκε ως κριτικός λογοτεχνίας και συνεργάστηκε επί δεκαετίες με όλα σχεδόν τα λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες.

Εγραψε πολλά βιβλία, για τους υπερρεαλιστές, τον Σεφέρη, τον Καβάφη, τον Ελύτη, τον Αναγνωστάκη, τον Καρυωτάκη κ.ά., αλλά η κορωνίδα του έργου του είναι η οκτάτομη «Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της» (2001-2007), το διακριτικό στοιχείο της οποίας από άλλες πολύτιμες «Ιστορίες» (Μάριο Βίττι, Δημαρά, Πολίτη κ.ά.) είναι πως ο Αργυρίου ήταν μέτοχος και αυτόπτης μάρτυρας των δρώμενων.

Επίσης, δεν εστιάστηκε μόνο στους κορυφαίους, ενώ η «ανάγνωσή» του συσχετίστηκε με τα ιδεολογήματα, τα εθνικά και πολιτικά γεγονότα.

Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια το 1921, ο κατά κόσμον Αλέξανδρος Κουμπής, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1927 και σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο ΕΜΠ.

Συμμετείχε στις συντακτικές επιτροπές των «Δεκαοκτώ Κειμένων» και «Νέων Κειμένων», υπήρξε συνεργάτης της Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα και του Παγκόσμιου Βιογραφικού Λεξικού της Εκδοτικής Αθηνών. Δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (1993-94) και το 1999 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Του απονεμήθηκε το Α Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου το 1984 για το «Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων Υπερρεαλιστών». Ανάμεσα στα υπόλοιπα έργα του είναι τα «Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου», «Ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς», «Αναψηλαφήσεις σε δύσκολους καιρούς» κ.ά.

Άλλα γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα....

1964: Ο Παναθηναϊκός νικάει 1-0 τον Ολυμπιακό μέσα στο στάδιο Καραϊσκάκη και πετυχαίνει τον ανεπανάληπτο άθλο να πάρει αήττητος το Πρωτάθλημα Ελλάδας. Το γκολ σημειώνει ο Βαγγέλης Πανάκης, ο οποίος αναδεικνύεται συγχρόνως πρώτος σκόρερ τον τριφυλλιού με 15 τέρματα στο ενεργητικό του.