Άρχισε στη Βέροια το τριήμερο διεθνές επιστημονικό συνέδριο των ΙΖ' Παυλείων

Την Κυριακή 26 Ιουνίου το μεσημέρι ξεκίνησαν οι εργασίες του τριήμερου διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου των ΙΖ΄Παυλείων, που φέτος έχει ως θέμα: «Η πνευματική πατρότητα κατά τον απόστολο Παύλο».

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Αρχικά χαιρετισμούς και μηνύματα των προκαθημένων τους απηύθυναν οι σεβασμιώτατοι εκπρόσωποι των ορθοδόξων Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, η Δήμαρχος Βέροιας κ. Χαρούλα Ουσουλτζόγλου, ο Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. κ. Μιχαήλ Τρίτος, και ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής των Παυλείων ομ. Καθηγητής Θεολογίας Α.Π.Θ. κ. Ιωάννης Καραβιδόπουλος. 

ΚΗΡΥΞΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΒΕΡΟΙΑΣ κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ

Ακολούθως ο Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων κήρυξε την έναρξη των εργασιών του λέγοντας: 

«Εαν γαρ μυρίους παιδαγωγούς έχητε εν Χριστώ αλλ’ ου πολλούς πατέρας× εν γαρ Χριστώ Ιησού δια του Ευαγγελίου εγώ υμάς εγέννησα» (1 Κορ. 4,15).

Σεβασμιώτατε εκπρόσωπε της Αυτού Θειοτάτης Παναγότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίου, Μητροπολίτα Προικοννήσου κ.κ. Ιωσήφ, Σεβασμιώτατοι Εκπρόσωποι των πρεσβυγενών και νεωτέρων Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, Αξιότιμη κ. Δήμαρχε, Αξιότιμε κ. Εκπρόσωπε του Αντιπεριφεριάρχη, Ενδοξώτατε Στρατηγέ, κ. Διευθυντά της Αστυνομίας, κ. Διοικητά της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, Ελλογιμώτατε Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής, Ελλογιμώτατε κ. Πρόεδρε της Επιστημονικής Επιτροπής των Παυλείων, Ελλογιμώτατες κυρίες και ελλογιμώτατοι κύριοι καθηγητές, αγαπητοί πατέρες, αγαπητοί αδελφοί,

Αποκαλυπτικός ακούεται ο λόγος του αποστόλου των Εθνών προς τους χριστιανούς της Κορίνθου: «Εαν γαρ μυρίους παιδαγωγούς έχητε εν Χριστώ αλλ’ ου πολλούς πατέρας× εν γαρ Χριστώ Ιησού δια του ευαγγελίου εγώ υμάς εγέννησα» (1 Κορ. 4,15).

Σε μία εποχή, κατά την οποία κανείς σχεδόν δεν απέδιδε σημασία στο πατρικό ένστικτο, ο ουρανοβάμων απόστολος Παύλος ομολογεί ευθαρσώς τη σχέση πατρότητος η οποία τον συνδέει με τους χριστιανούς της Κορίνθου, και τη διαχωρίζει από οποιαδήποτε άλλη πνευματική σχέση.

Ομολογεί τη σχέση πατρότητος και προσδιορίζει τη γενεσιουργό αιτία της: «εν γαρ Χριστώ Ιησού δια του ευαγγελίου εγώ υμάς εγέννησα».

Η πνευματική πατρότης, όπως και η σαρκική, έχει ως αφετηρία τη γέννηση του τέκνου× στην περίπτωση όμως της πνευματικής πατρότητος η γέννηση δεν είναι σαρκική, δεν είναι γέννηση «εκ σαρκός και αίματος», αλλά πνευματική «δια του ευαγγελίου εν Χριστώ Ιησού».

Ο απόστολος διακρίνει σαφώς την κατά σάρκα από την κατά πνεύμα γένηση γράφοντας προς τους Γαλάτες ότι «ώσπερ τότε ο κατά σάρκα γενηθείς εδίωκεν τον κατά πνεύμα, ούτω και νυν». (Γαλ. 4,29), και τις συνδέεει με τον «παλαιό» άνθρωπο, ο οποίος συσταυρούμενος και θνήσκων συν Χριστώ αναγεννάται εν αυτώ και περιπατεί εν καινότητι ζωής και ζει τω Θεώ εν Χριστώ (πρβλ. Ρωμ. 6, 4-11).

Η κατά πνεύμα γέννηση, επομένως, συντελείται εν Χριστώ Ιησού δια του πνευματικού πατρός, ο οποίος χρησιμοποιεί το ευαγγέλιο και το κήργυμά του ως το μέσον δια του οποίου ολοκληρούται η πνευματική γέννηση.

Το κήρυγμα του ευαγγελίου δεν είναι όμως αποκλειστικό προνόμοιο των πνευματικών πατέρων, ούτε το μέσον για την πνευματική γέννηση του ανθρώπου.

Το ευαγγέλιο αποτελεί τον σπόρο της πνευματικής γεννήσεως του πιστού, αλλά και το γάλα το οποίο τον διατρέφει, η λυχνία, η οποία του δείχνει την οδό της σωτηρίας, και το φως, το οποίο τον καθοδηγεί προς αυτήν.

Το ευαγγέλιο είναι το μέσον δια του οποίου ο πνευματικός πατήρ γεννά τα πνευματικά του τέκνα, δίνοντας σε αυτά τη ζωή, καθώς το ευαγγέλιο είναι ο λόγος του Κυρίου, ο οποίος, κατά την διαβεβαίωσή του, είναι η αληθής ζωή.

Δεν είναι όμως μόνο το ευαγγέλιο και το κήρυγμά του, τα οποία προσδίδουν εις τον άνθρωπο την ιδιότητα του πνευματικού πατρός.

Ο πρωτοκορυφαίος απόστολος είναι απολύτως σαφής στο σημείο αυτό. Για τον κάθε πιστό υπάρχουν πολλοί παιδαγωγοί, όπως και για τον κάθε άνθρωπο υπάρχουν πολλοί διδάσκαλοι. Παρότι όμως δεν αρνείται την αξία και την σημασία των παιδαγωγών εν Χριστώ για την πνευματική ζωή και προόδο των πιστών, δεν τους ταυτίζει με τους πνευματικούς πατέρες, καθώς ο πνευματικός πατέρας κατέχει έναν αποκλειστικό ρόλο στη ζωή του κάθε πιστού, είναι ένας και μοναδικός για τον κάθε πιστό, όπως ένας και μοναδικός είναι και ο σαρκικός πατέρας για τον κάθε άνθρωπο.

Ο πνευματικός πατέρας δεν είναι, για τον απόστολο Παύλο, αυτός ο οποίος απλώς διδάσκει και παιδαγωγεί αλλά είναι αυτός ο οποίος μεριμνά για την τροφή και την εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου αύξηση του τέκνου του, συναισθανόμενος την ευθύνη την οποία έχει για τον άνθρωπο ο οποίος αναγεννήθηκε εν Χριστώ από τον ίδιο.

Γι αυτό και ο απόστολος Παύλος αναφέρεται επανειλημμένα στη διαδικασία αυτή γράφοντας προς τους Κορινθίους «καγώ αδελφοί, ουκ ηδυνήθην λαλείσαι υμίν ως πνευματικοίς αλλ’ ως σαρκίνοις, ως νηπίοις εν Χριστώ. Γάλα υμάς επότισα, ου βρώμα× ούπω γαρ εδύνασθε αλλ’ ουδέ έτι νυν δύνασθε» (1 Κορ. 3. 1-2), ενώ υπενθυμίζει και στους αποδέκτες της προς Εβραίους επιστολής του ότι «γεγόνατε χρείαν έχοντες γάλακτος και ου στερεάς τροφής».

Το ενδιαφέρον του αποστόλου των Εθνών επικεντρώνεται και σε ένα ακόμη στοιχείο, το οποίο προσδιορίζει το περιεχόμενο της πνευματικής πατρότητος.

Το στοιχείο αυτό είναι το στοιχείο της ταυτίσεως του πιστού με τον Χριστό. Και σ’ αυτό επιμένει× και γι αυτό μεριμνά και αγωνιά και κοπιάζει ο απόστολος Παύλος συνεπής έναντι της αποστολής του ως πνευματικού πατρός και του Ιησού, ο οποίος του την ενεπιστεύθη. «Τεκνία μου», γράφει προς τους Γαλάτες, «ους πάλιν ωδίνω άχρις ού μορφωθεί Χριστός εν υμίν» (Γαλ. 4,19).

Ο πόνος και η ωδίνη για την «μόρφωση του Χριστού» στις ψυχές των πιστών είναι η ειδοποιός διαφορά του πνευματικού πατρός από τον παιδαγωγό ή τον κήρυκα του ευαγγελίου× είναι η λυδία λίθος επί της οποίας δοκιμάζεται η γνησιότης της πνευματικής πατρότητος× είναι το κριτήριο της θυσιαστικής αγάπης υπέρ των τέκνων κατά μίμηση του αρχιποίμενος Χριστού.

Αυτήν την αγάπη διέθετε καθ’ υπερβολήν ο πρωτοκορυφαίος απόστολος και μ’ αυτήν συνεχίζει αν περιβάλλει εξ ουρανού τις Εκκλησίες τις οποίες Εκείνος ίδρυσε, συνεχίζει να περιβάλλει όλους εμάς, τα πνευματικά του τέκνα, τα οποία «δια του ευαγγελίου εγέννησε» και τα οποία και κατά το τρέχον έτος ευλαβώς και χρεωστικώς αφιερώνουν ως εις πνευματικό πατέρα το δέκατο έβδομο διεθνές επιστημονικό συνέδριο με θέμα: «η πνευματική Πατρότης κατά τον απόστολο Παύλο».

Ζώντας σε μιά εποχή κατά την οποία οι πνευματικές σχέσεις κλονίζονται και οι άνθρωποι αναζητούν, έστω και εν αγνοία τους, πνευματικά ερείσματα για να κρατηθούν όρθιοι μέσα στην καταιγίδα του παρόντος κόσμου και την τρικυμία των πολλαπλών κρίσεων που αντιμετωπίζει, το θέμα του συνεδρίου μας, το οποίο θα αναπτυχθεί σφαιρικώς δια των εισηγήσεων των εκλεκτών ομιλητών μας, θα έχει να διδάξει πολλά σε όλους μας, πνευματικούς πατέρες και πνευματικά τέκνα, και να μεταδώσει τον πλούτο της σοφίας και της χάριτος εκ της ακενώτου πηγής του πρωτοκορυφαίου αποστόλου.

Στο συνέδριό μας είναι παρόντες και φέτος εκπρόσωποι των πρεσβυγενών και νεοτέρων Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών για να μεταφέρουν τις ευχές και τις ευλογίες της Α.Θ.Π., του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, των Μακαριωτάτων Πατριαρχών και Αρχιεπισκόπων τους οποίους καλωσορίζω με σεβασμό και τιμή, τους ευχαριστώ εκ καρδίας και τους παρακαλώ να μεταφέρουν την ευγνωμοσύνη και τον σεβασμό μας προς τους προκαθημένους των αγιωτάτων Εκκλησιών, τις οποίες εκπροσωπούν.

Το Συνέδριό μας τιμούν με την παρουσία τους οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές της πόλεώς μας και του Νομού Ημαθίας, που μαζί με τον ευσεβή κλήρο και τον ευγενή λαό της Βεροίας και της Ημαθίας εκφράζουν και με τον τρόπο αυτό την αγάπη και τον σεβασμό μας προς τον ιδρυτή της τοπικής μας Εκκλησίας απόστολο των Εθνών και της Ελλάδος, προς τον Μέγα Παύλο. Σας ευχαριστώ όλους θερμά.

Χωρίς τους συντελεστές του συνεδρίου, την επιστημονική και οργανωτική επιτροπή, και τους διακεκριμένους ομιλητές μας, η πραγματοποίησή του δεν θα ήταν εφικτή. Γι αυτό και η ευχαριστία μας προς όλους σας είναι αυτονόητη και επιβελημένη.

Και εάν σε όλους εσάς ανήκει όντως η ευχαριστία και η ευγνωμοσύνη μας, στον Θεό και στον πρωτοκορυφαίο απόστολό Του, τον ουρανοπολίτη Παύλο, ο οποίος αποτελεί όχι μόνο την αφορμή αλλά και την αρχή και το τέλος αυτού του Συνεδρίου, ανήκει η τιμή και η δόξα.

Τις δικές του, άλλωστε, πρεσβείες επικαλούμαι, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του ΙΖ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, πρός τιμήν του ιδρυτού της, αγίου ενδόξου αποστόλου Παύλου».

Με την ομιλία του σεβασμιωτάτου ολοκληρώθηκε η πρωϊνή συνεδρία.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ

Οι εργασίες επαναλήφθηκαν το απόγευμα με τη συνέχιση των μηνυμάτων και την εισαγωγική ομιλία του ομ. Καθηγητή Θεολογίας κ. Ιωάννη Γαλάνη, με θέμα: «Η πνευματική πατρότητα στην παύλεια θεολογία». Ο εισηγητής ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η πατρότητα είναι λέξη, που χρησιμοποιείται κυριολεκτικά, μεταφορικά και υπερβατικά. Η φυσική πατρότητα αναφέρεται στη σχέση τέκνων – πατέρα (κατά σάρκαν). Η μεταφορική χρήση της λέξης αναφέρεται στη σχέση ανθρώπων (τέκνων) – πατέρα (κατά πνεύμα). Η υπερβατική πατρότητα περιγράφει τη σχέση ανθρώπων – τέκνων (πιστών) με το Θεό πατέρα. Φράσεις, όπως το «ο Θεός και πατήρ ημών» είναι πολύ συχνές στην Κ.Δ. γενικότερα και στην παύλεια θεολογία ειδικότερα.

Οι όροι πατήρ, μήτηρ, αδελφός, τέκνα επιστρατεύονται από τη φυσική τους χρήση, για να περιγράψουν την κατάσταση της πνευματικής πατρότητας. Η λέξη «αδελφός» είναι όρος γνωστός και στην αρχαιοελληνική γραμματεία, όπου δηλώνει εκτός από την οικογενειακή σχέση τη φιλία, την ένταξη στον ίδιο λαό, φυλή, θρησκεία. Ο όρος σπανίζει στην Π.Δ. (λίγες μόνο αναφορές στους Προφήτες). Από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους χρησιμοποιείται, για να περιγράψει τη σχέση των πιστών μεταξύ τους κατ’ επιταγήν του ιδίου του Χριστού. Ο όρος «τέκνα» (συνοδεύεται από τις λέξεις μου ή αγαπητά), είναι φράση που χρησιμοποιεί συχνά ο Παύλος για να δηλώσει την πνευματική του σχέση με τον Τίτο και τον Τιμόθεο. Τον Ονήσιμο τον χαρακτηρίζει ως παιδί του, ποτ γεννήθηκε στην φυλακή. Συχνά χρησιμοποιεί τη λέξη «τέκνα» στο πλαίσιο της γέννας.

Η πνευματική πατρότητα μπορεί να αναπτυχθεί και σε πρόσωπα ώριμα (ηλικιακά) και με υψηλή μόρφωση. Γιά τον Παύλο είναι προτιμότερο να έχουν οι πιστοί έναν πνευματικό πατέρα παρά χιλιάδες παιδαγωγούς. Ο πνευματικός πατέρας πρέπει να είναι τρυφερός, να στηρίζει τα τέκνα στην πίστη τυς, να τα φροντίζει και να τα παροτρύνει να ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού.

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Ο Καθηγητής Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Μιλτιάδης Κωνσταντίνου ανέπτυξε, στη συνέχεια το θέμα: «Η πνευματική πατρότητα στην Παλαιά Διαθήκη». Ανέφερε ότι η εικόνα του πατέρα παίζει σημαντικό ρόλο στην ποιμαντική φροντίδα του αποστόλου Παύλου προς τα πνευματικά του τέκνα (πιστοί) των εκκλησιών, που ο ίδιος έχει ιδρύσει. Η εικόνα του «πατέρα» προέρχεται από την ηθική του ελληνορωμαϊκού κόσμου, από την αυτοκρατορική προπαγάνδα και από την ιουδαϊκή παράδοση. Η εικόνα του «υιού» συναντάται στο βιβλίο των Παροιμιών (ο Κύριος παιδεύει όποιον αγαπά, δηλ. τους γιούς του). Στα εννέα πρώτα κεφάλαια των Παροιμιών υπάρχει πλήθος γνωμικών, που αποτελούν συμβουλές – προτροπές του πατέρα προς τα παιδιά του. Οι προτροπές αυτές αποτελούν ένα λογοτεχνικό εύρημα και άρα ο συλλέκτης των Παροιμιών αποτελεί κατά κάποιον τρόπο, έναν πνευματικό πατέρα. Στα διδακτικά βιβλία της Π.Δ. (Παροιμίες, Σοφία Σειράχ, Σοφία Σολομώντος) είναι συχνή η θέση «αρχή σοφίας φόβος Θεού». Βέβαια οι σύγχρονες μεταφράσεις αντικαθιστούν τη λέξη «φόβο» με τη λέξη «σεβασμό».

Στις μυθολογικές διηγήσεις για την δημιουργία του κόσμου (κοσμογονία) προηγείται η θεογονία. Στη Βίβλο, όπως ο πατέρας παραχωρεί στο γιό του όλην την περιουσία του, έτσι και ο Θεός παραχωρεί στον άνθρωπο (γιό) του το δικαίωμα της κυριαρχίας πάνω στα υπόλοιπα δημιουργήματα. Κάθε τέκνο βιολογικό ή μη, έχει την τάση να μοιάσει στον πατέρα του και κάθε γονιός έχει την τάση να φροντίσει τα παιδιά του. Η εικόνα της καταστροφής του λαού δεν ήταν το τέλος, αλλά μία παιδαγωγική τιμωρία του Θεού-Πατέρα προς τα παιδιά του (Ιερεμίας).

Το τρίπτυχο του σωστού πνευματικού πατέρα είναι η αγάπη, η υπομονή- συγχωρητικότητα και η αρχή της αμοιβαιότητας. Η αγάπη του Θεού, όπως άλλωστε και κάθε πατέρα, προς τα παιδιά του, δε γνωρίζει όρια. Η πνευματική πατρότητα ως θεσμός, όπως το γνωρίζουμε από την Εκκλησία, δεν υφίσταται στην Παλαιά Διαθήκη.

ΑΝΝΑ ΚΟΛΤΣΙΟΥ – ΝΙΚΗΤΑ

Η αν. Καθηγήτρια Θεολογίας Α.Π.Θ. κ. Άννα Κόλτσιου –Νικήτα ανέπτυξε το θέμα: «Απαρχές της πνευματικής πατρότητας στον ελληνορωμαϊκό κόσμο». Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι την εποχή της εμφάνισης του χριστιανισμού ο όρος «πνευματική πατρότητα» έχει διπλή σημασία. Η πρώτη είναι η διδακτική και η δεύτερη είναι η θρησκευτική – λατρευτική, η οποία είναι μεταγενέστερη. Σε ό,τι αφορά τη θρησκευτική – λατρευτική σημασία σχετίζεται με τις μυστηριακές λατρείες (ο όρος «πατήρ» αναφέρεται συχνά στους ιερείς και ο όρος «αδελφοί» στους πιστούς μυημένους). Συχνά η διδακτική σημασία του όρου «πνευματική πατρότητα» εμπεριέχεται στη θρησκευτική σημασία. Η μεταφορική χρήση του όρου «πατήρ» εμφανίζεται ήδη στον Όμηρο και δηλώνει το θεό (Δία), αλλά και τα σεβάσμια πρόσωπα.

Στη Ρώμη ο όρος «πατήρ» είναι πολύ διαδεδομένος και δηλώνει τον πατέρα-αρχηγό της οικογένειας (Pater Familiae). Ο όρος δηλώνει στον ρωμαϊκό κόσμο ταυτόχρονα και τον διδάσκαλο. Και μεταξύ των Πυθαγορείων μαρτυράται η πνευματική σχέση πατέρα-τέκνων (μεταφορική χρήση), η οποία οριοθετείται στα πλαίσια της παιδαγωγικής σχέσης.

Ο Πλάτωνας φαίνεται να βιώνει τη σχέση πατέρα και διδασκάλου ταυτόχρονα και από τις δύο σχέσεις. Η αγωνία του παιδαγωγού είναι ίδια με αυτή του φυσικού γονιού. Για τον Πλάτωνα τα πνευματικά τέκνα είναι προτιμότερα.

Ο Γρηγόριος Νύσσης χρησιμοποιεί μία εικόνα από τη γεωργική ζωή, για να περιγράψει την πνευματική διδασκαλία. Η διδασκαλία είναι βροχή, που ποτίζει την ανθρώπινη φυτεία. Κατά τους Καππαδόκες Πατέρες η πνευματική διδασκαλία οδηγεί στη σωτηρία (ιδιαίτερα στον Μ. Βασίλειο). Στον αρχαιοελληνικό κόσμο τονίζεται εμφατικά η πνευματική τεκνογονία, ενώ στο ρωμαϊκό κόσμο η πνευματική πατρότητα.

ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ κ. ΣΥΜΕΩΝ

Τελευταίος ομιλητής της πρώτης ημέρας του συνεδρίου ήταν ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης κ. Συμεών Κούτσας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Ιερωσύνη και πνευματική πατρότητα». Ο σεβασμιώτατος ανέφερε ότι η έννοια της πατρότητας την Π.Δ. απαντάται στα πρόσωπα των Πατριαρχών, ενώ στην Κ.Δ. αναφέρεται στον Θεό – Πατέρα. Η άσκηση της πνευματικής πατρότητας από την αποστολική εποχή προϋποθέτει το χάρισμα της ιερωσύνης. Ο σταθερός και αμετάθετος σκοπός της πνευματικής πατρότητας είναι η σωτηρία των πιστών, γεγονός που πραγματώνεται με΄σα στην Εκκλησία. Η πνευματική πατρότητα, όπως αυτή διαμορφώθηκε στην ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση αποτελεί κορύφωση του ιερατικού λειτουργήματος. Ο πνευματικός πατέρας είναι κατεξοχήν φορέας του Αγίου Πνεύματος. Δεν νοείται εκκλησιαστικός ποιμένας, που δεν έχει πνευματικό πατέρα. Ιδιαίτερη παρουσία έχει η πνευματική πατρότητα κατά το μυστήριο του βαπτίσματος, όπου ο ιερέας, ως πατέρας, καλωσορίζει το βαπτιζόμενο τέκνο στο σώμα των πιστών (αδελφών). Η αδελφική σχέση των πιστών είναι ιδιαίτερα εμφανής στην ενοριακή ζωή. Η αγάπη είναι το πιό σημαντικό χαρακτηριστικό για έναν καλό και έμπειρο πνευματικό πατέρα. Πνευματική πατρότητα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ιερωσύνη.

Στο τέλος της απογευματινής συνεδρίας της πρώτης ημέρας απονεμήθηκαν τιμητικές διακρίσεις σε μαθητές και μαθήτριες της Ημαθίας που διακρίθηκαν κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς σε διάφορου τομείς (αθλητισμό, μαθητικούς διαγωνισμού κλπ).